Od 2025 roku wchodzą w życie ważne zmiany dotyczące zmian w umowach zlecenie. Nowe przepisy mają na celu uszczelnienie systemu ubezpieczeń społecznych oraz ograniczenie nadużyć w zatrudnianiu na podstawie umów cywilnoprawnych. Zmiany te dotkną zarówno zleceniobiorców, jak i podmioty zlecające, wpływając na koszty oraz obowiązki związane z zatrudnieniem.
Zleceniobiorca a ubezpieczenie – Zmiany w przepisach 2025
Do tej pory obowiązek ubezpieczeń społecznych przy umowach zlecenie był uzależniony od sytuacji danego zleceniobiorcy. Przykładowo od tego, czy posiadał inne tytuły do ubezpieczenia np. umowę o pracę lub działalność gospodarczą, a także czy jego przychód z umowy zlecenia przekraczał minimalne wynagrodzenie.
Od 2025 roku wprowadza się istotną zmianę. Mianowicie każda umowa zlecenie, niezależnie od jej wartości i liczby zawieranych umów, podlega obowiązkowi pełnego oskładkowania. Celem tej zmiany jest zlikwidowanie luki prawnej, która pozwalała wielu osobom unikać odprowadzania składek, zawierając kilka niskoopłacalnych umów.
Składki ZUS
Nowelizacja przepisów zakłada, że z każdej umowy zlecenie należy opłacać pełny zestaw składek ZUS. Oznacza to, że zleceniobiorca będzie objęty obowiązkowo następującymi ubezpieczeniami:
- Emerytalnym,
- Rentowym,
- Wypadkowym – jeśli umowa wykonywana jest w siedzibie lub miejscu wyznaczonym przez zleceniodawcę,
- Zdrowotnym – ubezpieczenie uprawniające m.in. do świadczeń NFZ.
Dotychczas obowiązek ten mógł być ograniczony, np. przy zawieraniu wielu umów, z których tylko jedna była wymagała składek. Od 2025 roku każda umowa będzie analizowana oddzielnie i pełna składka będzie naliczana od każdej z nich. Może to znacząco podnieść koszty pracy. Dla przedsiębiorców oznacza to konieczność dokładniejszego planowania budżetu zatrudnienia. Wymaga też stosowania rozwiązań wspierających zarządzanie personelem np. przy pomocy nowoczesnego systemu RCP.
Ubezpieczenie chorobowe
Ubezpieczenie chorobowe, podobnie jak wcześniej, będzie nadal dobrowolne dla zleceniobiorców. Aby uzyskać prawo do zasiłku chorobowego, konieczne będzie przystąpienie do tego ubezpieczenia oraz opłacanie składki przez co najmniej 30 dni. Mimo że nie wprowadzono tu obowiązku, Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zachęca do jego dobrowolnego wyboru. Podnosi się to szczególnie w kontekście rosnącej liczby absencji chorobowych i większego poczucia bezpieczeństwa finansowego.
Pracownicy ze statusem ucznia lub studenta
Status ucznia lub studenta do 26. roku życia nadal będzie wiązał się z preferencyjnym traktowaniem przy zawieraniu umów zlecenia. Osoby w tej grupie będą nadal zwolnione z obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Warunkiem jest fakt, że zachowują aktywny status edukacyjny. Nowością w przepisach od 2025 roku będzie:
- Obowiązek corocznego przedkładania zaświadczenia o kontynuacji nauki również dla studentów, którzy kontynuują studia na tym samym kierunku,
- Dokładniejsza kontrola daty zakończenia roku akademickiego czy szkolnego z uwzględnieniem przerw wakacyjnych i obron dyplomowych,
- Możliwość utraty zwolnienia z oskładkowania w przypadku przerwania nauki lub jej zawieszenia.
Emeryci i renciści
Osoby pobierające emeryturę lub rentę, które dorabiają na podstawie umowy zlecenie, również zostaną objęte obowiązkiem opłacania składek. W przeciwieństwie do wcześniejszych regulacji nowelizacja zakłada zniesienie zwolnień w tym zakresie. Będą oni musieli odprowadzać pełne składki, z wyjątkiem ubezpieczenia chorobowego, które pozostaje dobrowolne. Zmiana ta ma ograniczyć preferencyjne traktowanie tej grupy na rynku pracy i wyrównać warunki zatrudnienia.
Kilka umów zlecenie
Do końca 2024 roku przy kilku umowach zlecenia składki ZUS naliczano tylko do momentu, gdy łączne wynagrodzenie przekroczyło minimalną pensję krajową. Od nadwyżki obowiązywała już tylko składka zdrowotna. Od 2025 roku to się zmienia, a każda umowa zlecenie jest oskładkowana osobno, niezależnie od ich liczby i łącznego przychodu. Oznacza to, że:
- Każda umowa podlega pełnym składkom ZUS,
- Nie ma znaczenia, czy zleceniobiorca ma już inną oskładkowaną umowę,
- Zniknęła możliwość ograniczenia składek po przekroczeniu minimalnego wynagrodzenia.
Nowe zasady zwiększą koszty pracy i wymagają od firm lepszej ewidencji zatrudnienia, także przy współpracy z osobami realizującymi wiele zleceń równolegle.