Urlop bezpłatny to forma zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, która nie jest objęta wynagrodzeniem. Choć nie przysługuje z urzędu, jest ważnym narzędziem zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Poniżej wyjaśniamy, czym dokładnie jest urlop bezpłatny, kto może z niego skorzystać, jak go uzyskać oraz jak różni się od urlopu wypoczynkowego.
Urlop bezpłatny według Kodeksu Pracy
Zasady udzielania urlopu bezpłatnego reguluje art. 174 Kodeksu pracy. Zgodnie z jego treścią, pracownik może wystąpić z wnioskiem o urlop bezpłatny, a pracodawca może go udzielić. Warunkiem jest fakt, że obie strony się na to zgodzą. Oznacza to, że urlop bezpłatny nie jest przywilejem, który przysługuje z mocy prawa, a jego udzielenie zależy od decyzji pracodawcy.
Warto zaznaczyć, że w czasie tego rodzaju wolnego zawieszeniu ulegają obowiązki obu stron stosunku pracy. Pracownik nie wykonuje obowiązków służbowych, a pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia. Okres ten nie wlicza się także do stażu pracy, z wyjątkami wskazanymi w przepisach szczególnych np. urlop bezpłatny udzielany w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy za zgodą pracodawcy macierzystego.
Kto może otrzymać urlop bezpłatny?
Z urlopu bezpłatnego może skorzystać każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę – niezależnie od stażu czy rodzaju wykonywanej pracy. Nie przysługuje on natomiast osobom zatrudnionym na umowach cywilnoprawnych tzn. umowa zlecenie, umowa o dzieło, ponieważ te formy zatrudnienia nie są objęte Kodeksem pracy.
Urlop bezpłatny może być przyznany na różne cele, np.:
- W celu załatwienia spraw osobistych tj.: przeprowadzka, wyjazd za granicę, dłuższy odpoczynek,
- Na czas opieki nad członkiem rodziny,
- W celu wykonywania pracy u innego pracodawcy,
- Na czas nauki, studiów lub wolontariatu.
Ile dni urlopu bezpłatnego przysługuje?
Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, ile dni takiego wolnego przysługuje pracownikowi. Okazuje się, że Kodeks Pracy nie określa limitu dni urlopu bezpłatnego. Jego długość zależy od uzgodnień między pracownikiem a pracodawcą. Warto pamiętać, że na jego czas ustaje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez pracodawcę.
Jak wnioskować o urlop bezpłatny?
Wnioskowanie o urlop bezpłatny powinno odbywać się w formie pisemnej. W takim dokumencie wskazujecie proponowany termin rozpoczęcia i zakończenia urlopu oraz (opcjonalnie) jego przyczynę. Przepisy tego jednak nie wymagają. Pracodawca nie ma obowiązku udzielenia urlopu, ale może to zrobić z własnej woli.
W nowoczesnych firmach coraz częściej wykorzystuje się aplikacje do zarządzania urlopami, które znacząco upraszczają proces składania i zatwierdzania nieobecności. Dzięki takim rozwiązaniom możliwe jest składanie elektronicznych wniosków urlopowych, które trafiają bezpośrednio do odpowiednich osób w dziale HR lub przełożonych. W rezultacie cały proces jest przejrzysty, szybki i dostępny z każdego miejsca także zdalnie.
Urlop bezpłatny a urlop wypoczynkowy
Warto odróżnić urlop bezpłatny od urlopu wypoczynkowego. Drugi z wymienionych jest płatny i przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę. Urlop bezpłatny natomiast to przerwa w pracy bez wynagrodzenia, udzielana na wniosek pracownika.
Nowoczesna aplikacja dla pracowników pomaga zarządzać różnymi rodzajami nieobecności – nie tylko wypoczynkowymi, ale także bezpłatnymi. Dzięki niej istnieje możliwość rejestrowania pracy zdalnej, ewidencjonowanie nadgodzin. Jej działanie w swoim całokształcie znacznie usprawnia komunikację z działem HR.
FAQ: Urlop bezpłatny
Czy na urlopie bezpłatnym można pracować?
Istnieje taka możliwość, natomiast nie dla tego samego pracodawcy. Oczywiście jest to możliwe tylko wtedy, gdy nie narusza to zapisów umowy o zakazie konkurencji ani obowiązków wynikających z lojalności wobec obecnego pracodawcy.
Jak długo można być na urlopie bezpłatnym?
Przepisy nie wskazują konkretnej liczby dni w tym zakresie. Może on trwać od kilku dni do kilku lat. Wszystko zależy od ustaleń między pracownikiem a pracodawcą. Pamiętajcie jednak, że długotrwały urlop może mieć wpływ na uprawnienia pracownicze, np. okres wypowiedzenia czy nabycie prawa do kolejnego urlopu wypoczynkowego.
Czy można wziąć urlop bezpłatny, mając jeszcze wypoczynkowy?
Teoretycznie tak, ale w praktyce pracodawca może odmówić udzielenia urlopu bezpłatnego, jeżeli pracownik nie wykorzystał jeszcze urlopu wypoczynkowego. Wiele firm preferuje najpierw udzielenie zaległego urlopu wypoczynkowego, zanim pozwolą pracownikowi przejść na urlop bezpłatny.